معرفی کتاب قانون ابن سینا

کتاب قانون در طب یا به اختصار قانون، یکی از کتاب‌ های ابن سینا در زمینه پزشکی‌ است. که نزدیک به هفتصد سال در مراکز علمی اروپا تدریس می‌ شد. دومین کتابی که در اروپا به چاپ رسید، کتاب قانون ابن سینا بود. حتی در دوران کنونی نیز به عنوان بخش مهمی از طب کهن در مهم‌ ترین مراکز و دانشگاه‌ های جهان تدریس می‌شود. اصل کتاب به زبان عربی نوشته شده‌ است که چند صد سال به عربی تدریس می شد. و سر انجام عبدالرحمن شرفکندی (هَه ژار) در دهه‌ های ۱۳۴۰ و ۱۳۶۰ شمسی، آن را به زبان فارسی ترجمه کرده‌ است.

درباره آثار طبی ابن سینا

ابن سینا در آثار طبی خود و به‌ ویژه در قانون، تعالیم عملی و بالینی را در قالب تعریف‌ های نظری و علمی بیان کرده‌ است. مشاهدات بالینی قانون را می‌توان با مفاهیم تجربی بالینی الحاوی مقایسه کرد. ابن سینا، رازی را شایسته نام پزشک و حکیم نمی‌ دانست، اما عملاً بسیاری از روش‌ های درمان و کار تجربی خود را از الحاوی رازی آموخته‌ بود.

ابن سینا در شرح دارو های مفرد و قراباذین، نخست ماهیت‌ شان را ذکر می‌کند و بعد نوع عالی و دانی آن را شرح می‌دهد. اکثر دارو های ذکرشده از داروهای گیاهی یا حیوانی است. او از مواد معدنی و ترکیبات شیمیایی نیز در دارو سازی استفاده می‌ کرده‌ است؛ از جمله: طلا، سرب، نقره، سفیداب، گوگرد، ‍‍زرنیخ، لاجورد، و زنگار. ابن سینا، ضمن توصیف کارکرد این مواد، اطلاعات جالبی نیز درباره شیمی غیر آلی بیان کرده‌ است. در کتاب اول قانون، برخی اطلاعات درباره طرز آزمایش مواد دقیقاً آمده‌ است. از جمله شرح تصفیهٔ آب هنگام مسافرت.

در کتاب قانون ابن سینا به نکات خاصی اشاره می‌ کند که پیش و حتی پس از آن دوره، به آن‌ ها توجه چندانی نمی‌ شده‌. کتاب قانون ابن سینا مهم‌ ترین و مفصل‌ ترین کتاب قانون ابن سینا از اُمّهات کتب طبی در تمدن ایران پس از اسلام و از جمله مهم‌ترین آثار پزشکان دنیا قدیم است. بسیاری از دانشمندان و علاقمندان به علم طب و دارو سازی تمایل به مطالعه ای این اثر عظیم دارند. اما به دلیل زبان متن کتاب که عربی می باشد، با مشکل مواجه می شوند.